Badania
Sigmoidoskopia
Sigmoidoskopia to badanie endoskopowe końcowego 60 cm odcinka jelita grubego czyli odbytnicy, esicy i części zstępnicy. Celem badania jest obejrzenie powierzchni błony śluzowej, wyścielającej poszczególne odcinki końcowej części jelita grubego, ocena kształtu i czynności ruchowej tego narządu. Badanie wykonywane jest za pomocą giętkiego wziernika w kształcie rury o grubości palca wskazującego (tzw. kolonoskopu), który wprowadza się przez odbyt do jelita grubego, dzięki czemu lekarz ma możliwość dokładnego obejrzenia jelita "od środka". Różnica pomiędzy sigmoidoskopią a kolonoskopią polega na zakresie oceny jelita. Podczas sigmoidoskopii badana jest najczęściej lewa połowa jelita grubego. W związku z tym krótszy jest czas badania i zazwyczaj krótsze przygotowanie do niego.
Jak przebiega badanie sigmoidoskopii
Sigmoidoskopia z reguły jest badaniem dobrze tolerowanm przez pacjenta. Pacjent przyjmuje pozycję leżącą na lewym boku. Przed rozpoczęciem stosowany jest żel znieczulający odbytnicę. W czasie badania lekarz przez aparat wdmuchuje powietrze do jelita w celu rozciągnięcia i dokładnego obejrzenia. Podczas wprowadzania endoskopu może wystąpić uczucie wzdęcia, parcia bądź ból spowodowany uciskiem aparatu na ścianę jelita. Powyższe jest zależne od indywidualnej wrażliwości Pacjenta. W razie wystąpienia bólu, fakt należy bezwzględne zgłosić personelowi medycznemu. Lekarz powoli wprowadza endoskop do jelita. Dociera do esicy i wycofując endoskop ocenia dokładnie wygląd i odchylenia od stanu prawidłowego. Endoskop zaopatrzony jest w mikrokamerę, pozwalającą na wyświetlenie obrazu na ekranie monitora. Kolorowa dokumentacja fotograficzna z kolei pozwala na porównanie stanu obecnego z wcześniejszymi badaniami. Jeżeli lekarz w trakcie badania zauważy coś podejrzanego, poprzez kanał biopsyjny w endoskopie wprowadza kleszczyki lub szczoteczkę i pobiera materiał (bezboleśnie) do dalszego badania (histopatologicznego, cytologicznego - pod mikroskopem, mikrobiologicznego). Moment pobierania materiału nie jest odczuwany przez chorego jedynie nieznacznie wydłuża badanie. W przypadku stwierdzenia małych polipów wykonywana jest polipektomia (usuwanie polipów), będąca istotnym elementem zapobiegania rakowi jelita grubego. Czas trwania badania uzależniony jest od warunków anatomicznych, reakcji pacjenta oraz stwierdzanych zmian. Przeciętnie trwa od 7 do 15 minut. Jest badaniem krótszym niż Kolonoskopia.
Wskazaniem do wykonania sigmoidoskopii jest w szczególności:
- krwawienie z odbytu;
- krew w stolcu;
- krew utajona w kale;
- niewyjaśniona niedokrwistość;
- zmiana rytmu wypróżnień;
- utrata masy ciała;
- brak apetytu bez ustalonej przyczyny;
- ból brzucha o nieustalonej przyczynie;
- uporczywe parcie na stolec, uczucie niepełnego wypróżnienia;
- przewlekłe zaparcie;
- przewlekłe biegunki;
- zmiana wyglądu stolca (np. wąski „ołówkowaty" stolec);
- podejrzenie polipów i wykluczenie wczesnej postaci raka;
- podejrzenie raka jelita grubego;
- kontrola po polipektomii;
- kontrola po leczeniu operacyjnym raka jelita grubego;
- jako badanie kontrolne u chorych z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego (łac. colitis ulcerosa);
- jako badanie kontrolne u osób z chorobą Leśniowskiego - Crohn’a o wieloletnim przebiegu;
- diagnostyka chorób jamy brzusznej, w tym zespołu jelita nadwrażliwego;
- podejrzenie wrzodziejącego zapalenia jelita grubego;
- badanie przesiewowe (skrining) w kierunku raka jelita grubego –badania mające na celu wczesne wykrycie raka niedającego jeszcze objawów oraz zmian przedrakowych w postaci gruczolaków - raz na 10 lat u osób które przekroczyły 50 rok życia;
- w przypadku rodzinnego obciążenia nowotworem jelita grubego badania endoskopowe powinny być wykonywane wcześniej, około 40 roku życia.
Przeciwskazania do wykonania badania
Sigmoidoskopia jest badaniem mało obciążającym badanego pacjenta, istnieją jednak przeciwwskazania do jego wykonania, wśród nich możemy wyróżnić:
- zaostrzenie chorób zapalnych jelita grubego (wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego - Crohn’a);
- zapalenie otrzewnej (tzw. deskowaty brzuch, silna bolesność przy dotykaniu);
- ciąża ( II i III trysemestr);
- zaburzenia krzepnięcia krwi;
- świeży zawał serca;
- ostra niewydolność wieńcowa;
- niewydolność oddechowa i krążeniowa;
- ciężkie choroby serca (m.in.. ciężkie zaburzenia rytmu);
- brak współpracy pacjenta z lekarzem.